Afgelopen zondag was europarlementariër Hans van Baalen (VVD) op bezoek bij het programma Eva Jinek op Zondag. In het programma werd de week besproken en werd de volgende vraag aan Van Baalen gesteld: “zijn we niet in een project (de euro) gestapt in optimisme, zonder er de nodige politieke structuur aan te verbinden?” Zie onderstaand fragment vanaf 17:17.

Van Baalen erkent dat de introductie van de euro gepaard ging met een grenzeloos optimisme en de mening dat de munt ons het leven goedkoper zal maken. Meteen daarop vertelt hij dat de Nederlandse export naar het zuiden van Europa door de euro flink is toegenomen. Dit verhaal klopt, maar Van Balen vertelt echter niet waar deze groei vandaan komt en waarom de export naar het zuiden alleen maar kan krimpen naar het oude niveau, als het dat al niet heeft gedaan.

Waar de groei vandaan komt

In de periode voor de euro was in bijvoorbeeld Griekenland, de corruptie al net zo erg en belastingdienst al net zo slecht als dat het nu is. Begrotingstekorten waren hoog en zo was de rente op de staatsschuld. Dat laatste kwam doordat de drachme, die beleggers aan de overheid leenden, veel minder waard zou zijn op het moment dat ze die weer terug zouden krijgen. De regering probeerde via inflatie de schulden leefbaar te houden. De inflatie was daarom hoger dan in bijvoorbeeld Duitsland en Nederland, waardoor er op termijn gedevalueerd moest worden. Dit gebeurde dan ook regelmatig. Het resultaat van devalueren is dat de exportpositie van Nederland naar Griekenland verslechtert en die van Griekenland naar Nederland verbetert.

De introductie van de euro zorgde ervoor dat landen niet meer de mogelijkheid hadden tot devaluatie. De bovenstaande situatie, dat de exportsituatie van NL naar Gr. verslechterde en die van Gr. naar NL verbeterde, kwam dus niet meer voor. De euro zorgde dus niet alleen voor een groei in de Nederlandse export naar het zuiden maar ook voor een verslechterde concurrentiepositie van de zuidelijke landen, die eigenlijk regelmatig een devaluatie nodig hadden.

De groei in de export heeft natuurlijk ook te maken met de vraag naar de buitenlandse producten. De vraag hiernaar was gestegen doordat bijvoorbeeld de Grieken meer te besteden hadden. Dit kwam mede doordat de (semi-)overheid ruime salarissen uitbetaalde die weer werden gefinancierd met geleend geld. Omdat de salarissen in euro’s luiden bleef de vraag sterk, in tegenstelling tot de tijd van de drachme waar de bevolking bij een devaluatie plots veel minder Nederlandse of Duitse producten kon kopen voor hun drachme.

Waarom dit stopt

Op dit moment zijn er twee mogelijkheden voor de eurozone. Of het zuiden blijft in de eurozone, of ze stappen eruit (of een splitsing tussen noord en zuid, maar dat maakt voor dit verhaal weinig uit). Als het zuiden binnen de eurozone wil blijven zullen de overheden flink moet bezuinigen en snoeien. Volgens econoom Roubini zal Griekenland om competitief te worden de lonen met 30% moeten laten dalen. Het gevolg is natuurlijk dat de Grieken minder te besteden zullen hebben, wat dus zorgt voor minder vraag naar de producten uit Nederland en Duitsland waardoor de export zal afnemen.

De tweede mogelijkheid is het uit de eurozone stappen. De devaluatie die dan nodig is zou ook 30% bedragen. In een klap zal de exportpositie van Nederland verslechterd zijn en zullen de Grieken weer de concurrentie aan kunnen gaan met de rest van de wereld.

Wat er ook zal gebeuren, het resultaat zal zijn dat de Griekse bevolking heel wat (opgepompte) welvaart kwijt raakt en de groei van de export van landen als Nederland en Duitsland teniet gedaan zal worden. Meneer Van Balen en andere politici vertellen dit niet, maar noemen alleen maar het voordeel van de euro: de export naar het zuiden is gegroeid. Of zij de bevolking dom houden door bewust niet te zeggen dat dit feestje binnenkort afgelopen zal zijn, of dat zij niet begrijpen dat dit niet langer zal doorgaan, is mij niet bekend.

Ik ga er maar van uit dat ze het niet begrijpen, dat is het minst erge van de twee.